Emotie in architectuur
Architectuur spreekt. Het vertelt verhalen. Het schreeuwt emoties. Soms zacht, maar evengoed hard. Voor Carla Swickerath, leading lady bij gerenommeerd architectenbureau Libeskind, zit de schoonheid van het vak in die balans. “Architectuur is rationeel én emotioneel. Juist daarom is het zo krachtig. Bij Studio Libeskind maken we geen onderscheid.”
Maakt die aanpak jullie werk uniek?
“Hier geloven we unaniem dat architectuur uitstijgt boven de technische, rationele aspecten ervan. Architectuur doet pas echt zijn werk als het spreekt tot de menselijke ziel. Elk project heeft die emotionele link nodig, zij het met toevallige voorbijgangers of bezoekers … Voor ons is het van cruciaal belang dat beide kanten met elkaar verweven zijn.”
Is het moeilijk om die persoonlijke connectie te maken?
“Emotie creëren begint bij empathie. We zijn een luisterend oor dat zowel de cultuur, als de zin en het gevoel van een plek en zijn mensen echt probeert te begrijpen. Voor mij gaat het ontwerpen makkelijker als ik me daar echt in kan verdiepen. Op die manier verlies ik het grotere plaatje niet uit het oog.”
“Emoties overbrengen is een beetje als gymnastiek. Het is één grote evenwichtsoefening.”
Wordt dat makkelijker met ervaring of vertrouw je vooral op je buikgevoel?
“Moeilijk te zeggen. Een groot deel van mijn werk is intuïtief en het is belangrijk om daarvoor open te staan. Als moeder van een klein meisje geloof ik wel dat iedereen het in zich heeft om zijn intuïtie te volgen. We hebben allemaal het vermogen om het onbekende te waarderen en herkenning te vinden op een niveau dat taal overstijgt. Aan de andere kant sta je niet meer stil bij de manier waarop je te werk gaat. Je doet het gewoon.”
Is emotie uiten via architectuur moeilijk voor plekken die al sterke, emotionele noties hebben of maakt de emotionele geschiedenis het makkelijker?
“Neem nu het emotionele drama gelinkt aan Ground Zero. De emotie is overal, dus op een bepaalde manier is het ook toegankelijker. De keerzijde is dat de uitdaging daardoor des te groter is, omdat je veel gevoeliger te werk moet gaan. Het is belangrijk om die directe emotionele band te vertalen in je design. Je voelt je ook verantwoordelijk om dat gevoel op de juiste manier weer te geven. Vooral voor de mensen die een rechtstreekse connectie hebben met de site.”
Hoe begin je aan zo’n groots project?
“Het is een hele eer om de verantwoordelijkheid te krijgen voor een project van zo’n enorme omvang, maar waar je ook onmiddellijk de tragedie en het trauma voelt. We vertrekken daarom altijd vanuit het menselijke standpunt. Het WTC-gebouw raakt niet alleen de New Yorkse bevolking of Amerika, maar de hele wereld.”
“In design gaat het altijd om het avontuur.”
Niet gemakkelijk, lijkt me …
“Zeker niet. In het geval van het World Trade Center waren er heel veel meningsverschillen. Er is bijna nooit slechts één verhaal of één mening. Dus probeer je een oplossing te vinden die al die stemmen tot op zekere mate balanceert. Juist daar schuilt ook het succes van het project. De complexiteit van die interacties maakt deel uit van ons creatief proces. Het is één grote evenwichtsoefening, een beetje als gymnastiek.”
Kan het soms overweldigend zijn om iedere dag die emoties te ervaren?
“Niet echt, voor mij werkt het juist inspirerend. Ik wil gebouwen creëren die een impact nalaten, die een verschil maken op de plek waar ze gebouwd zijn. Op die manier raak ik mensenlevens. Daarom doe ik mijn job zo graag. Geen enkel project is hetzelfde. Architectuur en de emotie die daaruit voortvloeit daagt je uit om open te staan voor het avontuur. Om een duik in het onverwachte te maken en je over te geven aan wat komt.”
