Kunst versus architectuur

Braeckman: Ik heb als fotograaf de keuze om volledig onafhankelijk en solitair te werken. Dat is voor mij ook de beste manier. In het verleden heb ik nog in opdracht ge- werkt, maar dat zorgt altijd voor een gevoel van controleverlies. Sommige kunstenaars kunnen dat wel, zoals Christina   Iglesias.  Zij slaagt er altijd in om de autonomie van haar werk te bewaren én rekening te houden met de wensen van de opdrachtgever. 

Van Hee: Haar werk in Antwerpen (Diepe Fontein op het plein van het KMSK, nvdr.) vind ik bijvoorbeeld een toonbeeld van kunst in de publieke ruimte. Christina houdt inderdaad rekening met de wensen van de opdrachtgever, integreert de context én het werk bewaart zijn volledige artistieke autonomie. Knap! 

Braeckman: Ik heb mijn vrijheid écht nodig. Anders verkramp ik. Zo zou ik er bijvoorbeeld ook makkelijk voor kunnen kiezen om mijn team uit te breiden. Maar ik hou het heel bewust klein om de kwaliteit van mijn werk te garanderen. 

VanHee: En daar zit hem net een hemelsbreed verschil tussen onze twee métiers. Jij, Dirk, jij bent de baas. Jij bepaalt   de   start, het   proces   én   het   resultaat. Bij een architect ligt dat helemaal anders.  Ik ben een architect-bouwer. Dat betekent dat ik per definitie in opdracht werk en afhankelijk ben van héél veel anderen. Mijn vrijheid is de grens van mijn terrein. Daarom is het ook vaak een bewuste keuze om samen te werken met partners. Net omdat we met zo veel instanties rekening moeten houden. Op die manier deel je een strijd. Ook tijdens het maakproces heb je in de architectuur een veel langere adem nodig die je het best kunt delen. Een goede samenwerking functioneert dan als een goed korset. 

VanHee: De tijdsdimensie bij architectuur is compleet anders dan bij het werk van Dirk. Bij een relatief klein project spreken we over een termijn van een drietal jaar. Met de grotere projecten ben je al snel tien jaar bezig. En het vergt ontzettend veel energie om gedurende die jaren alle neuzen in de- zelfde richting te blijven houden. 

Braeckman: Ik bewonder dat enorm. Mijn werk is veel momentaner. Ik maak ge- woon iets (lacht). Mijn terugkerende bron van inspiratie is steeds mijn eigen ervaring en de uitvoering, het doen, zelf. Ik ervaar nù iets, en weet dat dit ooit wel een invloed op mij   en mijn werk zal hebben. Zo ook dit gesprek, in deze schitterende ruimte. 

VanHee: Daarin herken ik mezelf. Mijn inspiratie is vooral ook mijn ‘innerlijke bibliotheek’. Ik sla ervaringen op en weet dat die op het juiste moment hun in- vloed zullen hebben. Door vaak te reizen probeer ik mijn bibliotheek zo vol mogelijk te stoppen. Mijn reizen veruitwendigen zich in de vorm van mijnmaterialisering. 

Braeckman: Ik wil met mijn werk een soort tijdloosheid bereiken. Mijn werk gaat niet over een bepaalde gebeurtenis, tijd of plek. Alleen het beeld telt. Daarom krijgt mijn werk voor velen wel die tijdloze dimensie, denk ik. 

VanHee: Een werk of een project is volgens mij altijd tijdsgebonden. Het is be- dacht en gecreëerd binnen het kader van een specifieke periode in de tijd. Met de bijbehorende mogelijkheden en beperkingen. Daarom kan ik perfect naar projecten kijkenen denken dat ik ze vandaag, nu, anders zou doen. Maar door het te plaatsen in de tijdsgeest van toen, doe je dat natuurlijk niet. Anders verloochen je het verleden. 

Braeckman: Er is mij al ontelbare keren gevraagd    om   oudere    werken    opnieuw te produceren. Want ‘je hebt toch het negatief.’ Dat doe ik dus niet. Ik ben geen labo-rat, he. Elk werk is gemaakt met de materialen, de mogelijkheden en de beperkingen van dat specifieke moment. Dat respecteer ik, net zoals Marie-José. 

Braeckman: Ik zoek altijd naar een beeld dat je ervaart. En daarvoor is de materiaalkeuze voor mij uiterst belangrijk. Ik steek mijn werk niet achter glas, in een passe partout. Want dan krijg ik al snel het gevoel dat je gewoon door een raam kijkt. In mijn werk vormen materiaal, beeld en expressie altijd één geheel. 

VanHee: En dat zie je inderdaad heel goed in jouw fijne materiaalkeuzes, Dirk. Het verschil met mijn werk is dat je het mijne mag aanraken (lacht). Mijn keuze van de materialen is uiteraard functioneel, maar toch probeer ik op die manier ook zoveel mogelijk expressie in mijn projecten te steken. Ik heb een grote voorkeur voor colorieten, natuurlijke kleuren. Die kennen we van nature uit nu eenmaal het beste. We zijn ermee vertrouwd en ze brengen rust. Want vergeet niet, ik start vanuit pure chaos en wil in het eindresultaat enkel de rust overhouden. 

Braeckman: Voor mij is het ook essentieel dat je steeds iets in een werk kunt ontdekken. Dat het je blijft verrassen. 

VanHee: Vind ik ook. Ik hou eigenlijk ook graag altijd enkele dingen geheim. Ik wil niet alles vertellen. Zo doet het me bijvoorbeeld onnoemelijk veel plezier wanneer mensen mij vertellen dat ze na enkele jaren nog steeds nieuwe dingen ontdekken. En dat doe ik zelfs niet altijd moedwillig. De energie die je in je werk stopt, doet ontdekken. Die energie zorgt voor de geladenheid en misschien ook wel de kwaliteit van het werk van zowel Dirk als mezelf.

Marie-José Van Hee 

Samen met Robbrecht & Daem ontving Marie- José Van Hee in 1997 de tweejaarlijkse Vlaamse Cultuurprijs voor de Architectuur. Het werk van Van Hee is over heel de wereld tentoongesteld, onder andere in Barcelona, Bordeaux, Brussel, Grenoble en Rome. Het maakte deel uit van de Architectuurbiënnale van Venetië in 1991 en 2000. 

Dirk Braeckman 

Dirk Braeckman ontving heel wat onderscheidingen waaronder de Cultuurprijs van de KULeuven en de Cultuurprijs van   de Vlaamse Gemeenschap. Je kunt zijn werk over de hele wereld bewonderen, van het Centraal Museum in Utrecht tot de private collecties in de States. Zijn werk was in 2017 ook te bewonderen in het Belgisch paviljoen tijdens de 57e Biënnale van Venetië. 

www.museamdd.be 

www.dirkbrackman.be 

www.mjvanhee.be