De kracht van onbebouwde ruimte
Gespot in het hedendaagse straatbeeld: nieuwbouwappartementen en -woningen omringd door groenzones met aandacht voor ecologie.
Het doel? Een plaats creëren waar mensen kunnen genieten van de natuur, midden in de stad. Peter Swyngedauw en Tompy Hoedelmans, werkzaam bij ontwerpbureau OMGEVING, merken een veelbelovende trend:
“De onbebouwde ruimte krijgt steeds meer aandacht en dat brengt alleen maar voordelen met zich mee.”
Vastgoedontwikkelaars zien publieke ruimtes steeds meer als een belangrijk deel van hun ontwerp. Dat staat in schril contrast met vijftien jaar geleden, toen men hier en daar enkele bomen toevoegde nadat het plan zo goed als volledig was uitgetekend. Tegenwoordig is de onbebouwde groene ruimte een bijna evenwaardige factor en krijgt ze al bij de start van het project een centrale rol.
"Het is een positieve evolutie dat een groene publieke ruimte meer aandacht krijgt", vindt Peter Swyngedauw, ruimtelijk planner bij OMGEVING. "Het geeft de woonkwaliteit een boost, zorgt voor evenwicht in de omgeving en leidt tot aantrekkelijke woonbuurten. Dit is ook één van de voorbeelden waar we zien dat economie en ecologie hand in hand gaan. Een ecologisch park is veel onderhoudsvriendelijker dan gemillimeterd gazon. Een win-winsituatie voor de steden en gemeenten. De ontwikkelings- en onderhoudskost ligt lager en er zijn meer kansen voor biodiversiteit en klimaatadaptatie."
De gezelligheidsfactor is zeker ook een troef, maar deze manier van ontwerpen is ook nodig door de klimaatveranderingen. Tompy Hoedelmans, landschapsarchitect bij OMGEVING, legt uit: “Door de openbare ruimtes slim in te delen kunnen we grotere oppervlaktes gaan ontharden of onverhard houden. Daardoor absorberen we de hitte van de zon in plaats van ze te weerkaatsen. Bomen zorgen voor schaduw om in te zitten of om effectief schaduw te bieden aan woningen en zo de warmte buiten te houden. Ook bij hevige regenval komen die grote onverharde oppervlaktes van pas. De bodem vangt al het water op, zo vermijden we een overvolle riolering en kans op overstroming. Het water kan op een natuurlijke manier verdwijnen.”
Het overtollige water wordt niet meer gezien als een probleem, maar als een meerwaarde. Tegenwoordig voorziet men een geïntegreerd waterinfiltratiesysteem dat gemakkelijk droog kan staan in droge periodes maar wel regenwater kan opvangen tijdens natte periodes. De bewoners gebruiken het verzamelde water voor verschillende doeleinden: kraantjes op de dakterrassen of als besproeiing voor gedeelde moestuinen.
De onbebouwde ruimtes zijn een geschenk voor de biodiversiteit en bieden een groot voordeel voor kinderen, ook omdat men vaker kiest voor ondergrondse parkeerplaatsen. “De afwezigheid van auto’s zorgt voor een minder diepe kloof tussen de private tuin en de publieke ruimte. Het is een plek waar kinderen veilig kunnen spelen en bewoners elkaar kunnen ontmoeten”, besluit Peter.